سبک نئوکلاسیک برگرفته از فلسفه و تمدن کلاسیک یونان و روم باستان است. در سرزمین غرب، معماری یونان و روم باستان به عنوان معماری کلاسیک نامیده می شود. معماری کلاسیک پیوسته در کلیه دوران تاریخی مغرب زمین مطرح بوده است. در طی قرون وسطی، معماری رومانسک و پس از آن معماری رنسانس و باروک، با الهام از معماری کلاسیک عصر باستان طراحی می شدند. در طی قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی، معماری نئوکلاسیک (کلاسیک جدید) مهم ترین سبک معماری در غرب بوده است.
معماری نئوکلاسیک
معماری نئوکلاسیک که از اوایل قرن بیستم مورد بی توجهی نسبی قرار گرفته بود، به تدریج بعد از انتقاداتی که به سبک مدرن شد، خصوصا بعد از نمایشگاهی در لندن به نام نابودی خانه‌های حومه شهر در سال ۱۹۷۵، مجددا به صورت یک سبک مهم که می‌تواند پاسخگوی نیازهای جامعه امروزی باشد مطرح شد.
معماری نئوکلاسیک همچون معماران سبک پست مدرن به گذشته توجه دارد. ولی اختلاف عمده بین این دو دیدگاه نسبت به تاریخ وجود دارد. معماران سبک نئوکلاسیک همچون کوینلن تری انگلیسی (یکی از مهم ترین نظریه پردازان سبک نئوکلاسیک) معتقدند که نظم‌های کلاسیک، الهاماتی آسمانی و مقدس هستند. لذا تغییر دادن آنها صحیح نیست. هر تغییری در آن باعث تبدیل شدن کمال به نقصان می‌شود. آنها دلیل جاودانگی معماری کلاسیک را در همین می‌دانند. از نظر معماری نئوکلاسیک، سبک پست مدرن یک مد است. زیرا این سبک اصول جاودانه معماری کلاسیک را با طبع، نظر و منطق زمینی تغییر داده است. به طور خلاصه معماری نئوکلاسیک، پوسته‌ای کلاسیک بر روی امکانات مدرن است.
معماران سبک نئوکلاسیک
لئون کریر، معمار اهل لوگزامبورگ از دیگر معماران مهم سبک نئوکلاسیک است. به گفته او این سبک گزینه‌ای در مقابل مدرنیسم نیست، بلکه در تضاد با مدرنیسم و در مقابل جامعه مصرف گرایی است که آن را حمایت می‌کند. راب کریر، برادر لئون کریر نیز از معماران این سبک محسوب می‌شود. او بر این نظر است که شهرهای انسان مدار سنتی در اروپا در اثر دو واقعه در قرن بیستم، یعنی جنگ و مدرنیسم، از بین رفتند و به جای آن ها شهرهای امروز شکل گرفتند که سنخیتی با انسان و خصوصیات روحی و فیزیکی او ندارند. معماران این سبک، معماری کلاسیک را یک معماری لایزال و بی زمان می‌دانند. اصول این معماری همانند نظم، تناسب، تقارن، هماهنگی و کمال که در زمان یونان باستان برای خانه خدایان طراحی شده بود اصولی جاودانه است.
از دیگر معماران صاحب نام در این سبک می‌توان به دیمیتری پاپاداکیس، آلن گرینبرگ، رابرت ادم، کلاف ویلیامز الیس و رابرت استرن نام برد.
بسیاری از معماران مدرن و پست مدرن نیز به جمع طرفداران نئوکلاسیک پیوستند؛ از جمله فیلیپ جانسون که خانه تئاتر جدید در شهر کلیولند آمریکا را به این سبک طراحی کرده است.
1- معبد پارتنان
معبد پارتنان در آتن نماد شاخص معماری کلاسیک است. معبدی است که تماما بر اساس اصول ریاضی و تناسبات هندسی طراحی شده است. حجم ساده و جزییات این بنای زیبا به گونه‌ای طراحی و اجرا شده که حتی خطای چشم انسان نیز در آن اطلاح شده است. معبد پارتنان ساختمانی به نظر می‌آید که تمام خطوط افقی آن کاملا موازی، کلیه ستون‌ها کاملا عمودی، فاصله بین آنها دقیقا به یک میزان، قطر آنها به یک اندازه و عمق شیارهای روی ستون‌های دوریک بنا از پایین تا بالا یکسان است.
این معماری به صورت الگویی بدون نقص در تمامی اعصار برای بینش‌ها و تفکرات کاملا متفاوت مورد توجه بوده و از آن تقلید شده است. ساختمان‌های ساخته شده به این سبک نیز کاملا متنوع بوده است؛ از بت خانه‌ها تا کلیساهای عظیم، خانه‌ها و قصرهای باشکوه، پارلمان‌ها و نهادهای حکومتی، بانک ها، بیمارستان‌ها، پاساژها، موزه‌ها، پایانه‌های مسافری قطار و مترو و بسیاری از ساختمان‌های دیگر در طی دوره‌های مختلف به این سبک ساخته شده است.
2- مجتمع مسکونی ریچموند
یکی از پروژه های جالب توجه و موفق در این سبک، مجتمع مسکونی ریچموند در مجاور رودخانه تایمز است. این مجتمع مسکونی در لندن توسط کوینلن تری طراحی شده است. این مجتمع شامل آپارتمان ها، ادارات، مغازه ها و رستوران های متعدد است. این مجتمع نه تنها لوکس و زیباست و مورد توجه بازدیدکنندگان و اهالی لندن قرار گرفته؛ بلکه در بازار رقابت معاملات املاک، توجه خریداران زیادی را به خود جلب کرده است. نکته حائز اهمیت این است که تری در این محل یک مجتمع تاریخی طراحی کرده و به نظر می‌آید که ساختمان‌ها متعلق به قرن ۱۸ می‌‌باشند، ولی تمام امکانات و ملزومات مدرن در آن ها در نظر گرفته شده است.
سبک نئوکلاسیک | معماری بعد از مدرن | مجتمع مسکونی ریچموند 
سبک نئوکلاسیک | معماری بعد از مدرن | مجتمع مسکونی ریچموند 
سبک نئوکلاسیک | معماری بعد از مدرن | مجتمع مسکونی ریچموند
سبک نئوکلاسیک در ایران
ورود معماری نئوکلاسیک غرب و به طور کلی ورود معماری غربی به ایران، از زمان ناصرالدین شاه قاجار یعنی از نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی صورت گرفت. از آن زمان تا کنون بناهای متعددی به این سبک ساخته شده اما به تناسبات دقیق معماری کلاسیک و بینش فکری آن کمتر توجه شده است.
ویژگی‌های سبک نئوکلاسیک
1.پیاده کردن طرح ها و نمادهای معماری کلاسیک برای عملکردهای معاصر
2.ایجاد امکانات جدید و مدرن در داخل بنا
3.رعایت تناسبات هندسی کلاسیک در طرح بنا
4.به کارگیری مصالح سنتی مانند سنگ، آجر، و چوب
سبک نئوکلاسیک | معماری بعد از مدرن | معبد پارتنان سبک نئوکلاسیک | معماری بعد از مدرن | مجتمع مسکونی ریچموند سبک نئوکلاسیک | معماری بعد از مدرن | مجتمع مسکونی ریچموند سبک نئوکلاسیک | معماری بعد از مدرن سبک نئوکلاسیک | معماری بعد از مدرن | مجتمع مسکونی ریچموند
